शिवणकला

शाळेत मुलींसाठी शिवणाचा वर्ग असे. मग त्यावेळी मुलं काय करायची, कोण जाणे!
सुई आणि दोरा ह्यांचं एकमेकांशी नातं आणि मग त्या दोघांचं कापडाशी नातं, फारच गुंतागुंतीचं. एक चौकोनी पांढरा तुकडा चारी बाजूंनी शिवायचा. त्यावर वेगवेगळे दहा टाके घालायचे. गहू, साखळी, काश्मिरी...वगैरे वगैरे. एक तारीख दिली जायची, त्या तारखेला बाईंच्या हातात सुपूर्त करायचं. बहुतेक वेळा ते गुंतागुंतीचं नातं काही फारसं सुरेख सुटायचं नाही. ते आपलं अनुभवी आईच्या हातात जाऊन पडायचं. मग तिच्या जाग्रणामुळे दिलेल्या तारखी, तो पिवळट झालेला नक्षीदार कपड़ा शिवणबाईंच्या हातात पडायचा. मग अर्थात गुण...शेरा, प्रगतिपुस्तकात विराजमान व्ह्यायचे.

पुढील कालावधीत, बहिणींनी कापडं कापून दिली. मी हेम घातली. कापडांची झबली झाली. त्यावर रंगीबेरंगी ससे, गोगलगाई, सुरुवंट भरले...माझं बाळ साजरं दिसलं.

तर मग आता कुठे अडलं?

शिवणकाम नीट जमत नाही. शिवलेले टाके नीट रहात नाहीत. महिन्याच्या सुरुवातीला हेम घातलेलं खातं, अवेळी उसवतं. एकेक नाणं घरंगळतं, निसटून जातं. महिनाअखेर खातं उपाशी होतं.

त्याच्या उलट, पाठीवरचं ओझं.
त्याची शिवण पक्की.
ना कधी उसवत. ना त्यातील दगड कधी सांडत.
दिवसागणिक दगड वाढतात.
त्यांचा पहाड़ होतो.
ओझ्याची शिवण? पक्की.
ओझं? दिवसागणिक जड.

का त्या खात्याची शिवण कच्ची?
का ह्या ओझ्याची शिवण पक्की?

मला शिवणकला येत नाही.