अशीही हसवाहसवी...

माझी गाडी रस्त्यावर रहाते. तो माझा नाईलाज आहे. आपल्या वस्तूंवर आपण प्रेम करणे हे काही अवास्तवी नसावे. मी ज्या घरात रहाते ते घर स्वच्छ ठेवणे ही माझी गरज आहे. व ते काम आमची रेश्मा करते. रस्ता साफ करणे ह्यासाठी महानगरपालिकेने माणसे नेमली आहेत. परंतु, ती कधी कामावर येतात तर कधी नाही. आपल्याला नेहेमीच मनपसंत काम उदरभरणासाठी मिळेल ह्याची काही शाश्वती नसते आणि रस्त्यावरचा केर काढणे कोणाला आवडू शकेल हे एकूणच कठीण दिसते.

मला केर काढणे आवडते. केर काढणे, वा एखादी गोष्ट धूळ झटकून पुन्हा जागेवर ठेवणे ह्यातील आनंद काही आगळाच. त्या मागचे कारण इतकेच असावे की काम चांगले झाले आहे, त्याने काही आसपास फरक पडला आहे ह्याची प्रचिती त्वरित मिळते. असे काही सर्वच कामांबद्दल बोलता येत नाही. असंख्य कामे अशी असतात जी सातत्याने करावी लागतात तेव्हा कुठे त्याचे बरे निकाल आपल्या डोळ्यांना दिसू लागतात.

कोण जाणे केर काढावयास मी कधी शिकले. माझे बाबा अतिशय सुंदर कचरा काढीत असत. त्यांनीच कधीतरी ते काम मला सांगितले असावे. माझा कचरा काढून झाल्यावर बाबा घरभर अनवाणी पायाने चालीत, व पाय जमिनीवर घासून मी अंगावर घेतलेले काम बरे केले आहे की नाही ते तपासीत. जर त्यांच्या पसंतीस ते उतरले तर त्याबद्दल मला शाबासकी मिळे. त्या शाबासकीसाठी मला आपण रोजच कचरा काढावा अशी इच्छा होत असे. "अनघा, छान काढलास हं कचरा !" बाबांच्या तोंडून हे उद्गार ऐकणे म्हणजे भारीच.

माझी गाडी रस्त्यावर लागत असल्याकारणाने तिच्या आसपासचा कचरा काढला जात नाही. दिवसरात्र माझ्या मुक्या गाडीला अंगाखाली कचरा घेऊन तिष्ठत उभे रहावे लागते. उन्हापावसात. ऊन आणि पाऊस ह्या दोन गोष्टींवर मी काहीही करू शकत नाही. आपण काय करू शकतो व कोणत्या गोष्टीवर आपला ताबा नाही हे सर्वप्रथम समजून घेतलेले बरे असते. मी धडधाकट जन्माला आले आहे, आणि अजूनही माझ्या अंगात शक्ती आहे, हे मी स्वत:ला वा जगाला सिद्ध करावयाचेच म्हटले तर ते एखाद्या चांगल्या गोष्टीने करावे. मी बदल घडवून आणू शकते इतका आत्मविश्वास मात्र माझ्यात आहेच. आणि, कुठलाही बदल घडवून आणावयाचा असेल तर त्याची सुरवात स्वत:पासूनच व्हावयास हवी हे नक्की. नाहीतर मी आणि एखाद्या कुत्र्याने रस्त्यात करून ठेवलेली घाण ह्यात फरक तो कोणता ?
उगा भुईला भार.

पहाटे शिवाजी पार्कला चकरा मारीत असताना माझ्या लक्षात आले, की आपण आपल्या गाडीवर हा असा अन्याय नाही करू शकत. केवळ तिला मी घरात ठेऊ शकत नाही म्हणून तिला कचऱ्यात उभे करून ठेवणे हे सपशेल चुकीचे आहे. आता मी दुसऱ्यावर नेमके किती विसंबून रहावयाचे आहे ? एखाद दिवस रेश्मा आली नाही तर मी घर असेच गलिच्छ टाकून कामावर जाते काय ? नाही. मी केर काढूनच हसतेखेळते घर सोडते. ह्याचाच अर्थ असा होतो की ह्यावर देखील मला काहीतरी केलेच पाहिजे.

घरी पोचले. गाडी रस्त्यावर लावली. आणि आमचे रखवालदार गोसावी ह्यांना विचारले," गोसावी, तुमच्याकडे झाडू आहे ?"
"झाडू ? झाडू कशाला हवीय तुम्हाला ?"
"द्या तर !"
गोसावी इमारतीच्या मागे धावतपळत गेले आणि येताना एक खराटा घेऊन आले.
झक्कास !
मी खराटा घेतला आणि माझ्या गाडीच्या आसपासचा आणि तिच्या अंगाखालचा रस्ता झाडावयास सुरुवात केली.
खर्र खर्र.
मी पार आमच्या गावच्या अंगणात जाऊन पोहोचले. पहाटे जाग यायची तीच मुळी कोणी अंगण झाडीत असे त्या नादाने. खर्र खर्र. डोळे चोळत अंगणात उभे रहावे तर अंगण अगदी कोणी गुदगुल्या करीत असल्यागत खुदखुदत असे. खुशीत.

मोजून पाच मिनिटे लागली माझ्या गाडीला हसवायला.
रस्ता हसला. गाडी हसली. मी हसले. आणि वर आले तर भिंतीवरील व्यक्तिचित्रातील बाबा पण हसले.
"अनघा, छान काढलास हं कचरा."

आहे काय आणि नाही काय ?!