रक्तदान

आज सकाळी...
एक आठवडा अंगात ताप घेऊन कामे उरकण्याचा प्रयत्न केल्यावर डॉक्टरांच्या सल्ल्यानुसार रक्त तपासणीसाठी, पॅथॉलॉजी लॅबमध्ये मी येऊन पोचले होते. ताप पण असा विक्षिप्त की आल्यासारखा शांतपणे दोन तीन दिवस राहावे व बाडबिस्तरा उचलून निघून जावे असेही नाही. कधी सकाळी, कधी दुपारी तर कधी रात्री झोपता झोपता...पण रोज हजेरी लावून जाणे मात्र नक्की. म्हणजे, चला आज जरा बरं वाटतंय म्हणून दिवस सुरु करावा तर ह्याने येऊन मागून वार करावा...की आपण पुन्हां बिछान्यात आडवे.

लॅबमध्ये रक्तासाहित पोचले. ही आमची नेहेमीची लॅब आहे त्यामुळे तेथील सर्वजण आता ओळखीचे झाले आहेत.
"कशा आहात ?" तेथील हसतमुख बाईंनी विचारले.
"आजारी आहे...म्हणून आले." बाई हसल्या. मग पुढे पैसे वगैरे भरले आणि जाऊन कोचावर बसले. माझ्या नावाची पुकारणी होण्याची वाट बघत.

शहर सध्या आजारी आहे. मानसिक सोडा, शारीरिक आजारपणे वाढली आहेत. त्यामुळे तपासणीसाठी बरीच गर्दी होती. आणि उपाशीपोटी, गरोदरपणाच्या नवव्या महिन्यात, भर तापात....अशा वेगवेगळ्या तपासण्या, जगण्यासाठी आवश्यक असल्याकारणाने तिथे वातावरण मिश्र भावनांचे होते. म्हणजे नवव्या महिन्यातील गरोदर बाई व त्यांचा नवरा तसे खुशीतच दिसत होते. माझ्या शेजारील बाई तापाने फणफणलेल्या होत्या. व मी आपली काल रात्री हजेरी लावून गेलेल्या तापाच्या मुळाशी पोचण्यासाठी तिथे येऊन बसले होते.

आयुष्यातील दहा मिनिटे सरली आणि माझे नाव मला ऐकू आले. मी आत गेले. अंगातील जॅकेटची बाही मागे सारून हात पुढे करून बसले. उजव्या हाताला एक वृद्ध गृहस्थ बसले होते. लॅबमधील बाई त्यांचे रक्त शोषून घेत होत्या. माझा हात तेथील दुसऱ्या बाईंनी ताब्यात घेतला. तेव्हढ्यात पहिल्या बाईंनी त्यांचे तोंड उघडले व सध्या शहरात काय चालले आहे ते त्या वर्णू लागल्या. "कालच माझी मुलं सांगत होती. आई, वेगवेगळे पुढारी आज आपल्या घरी आले होते आणि कसल्या छान छान भेटवस्तू दिल्यात....कित्ती मस्त मस्त कायकाय मिळालंय आपल्याला." हे कानावर पडले आणि माझ्या हाताला बसलेला बारीक चिमटा आज मला जाणवला नाही. सुई आत शिरली होती. रक्त शोषून घेत होती. मी त्या बाईंकडे बघितले.
"म्हणजे ?" त्या बाई खरे तर त्यांच्या सहकारी सख्यांना त्यांचे अनुभव सांगत होत्या. पण मला राहवले नाहीच.
"काही नाही हो...निवडणुका आल्यात ना...त्यामुळे हे पुढारी लागलेत फिरायला...गल्लीगल्लीत....गिफ्ट्स देत...."
"कुठे चाललंय हे...मुंबईत ?" मी अजून खोलात.
"नाही. पुण्यात."
"पुण्यात कशाला....मुंबईत पण हेच चाललंय....दादरमध्ये चालू आहेत हे प्रकार." माझ्या बाजूला हात दुमडून बसलेले ते अनुभवी वृद्ध गृहस्थ बोलले. त्यांचे रक्त जमा झालेले होते.
"दादरमध्ये कुठे ?" मी.
"भवानी शंकर रोडवर चाललंय...!" आजोबा.
"पण बाई, तुम्हीं तुमच्या मुलांना सांगा ना...घेऊ नका म्हणावं त्या भेटवस्तू...आहे काय आणि नाही काय ?"
"अहो मी नसते ना तिथे...मी असते इथे मुंबईत....मुलांना काय सांगणार...कोणीतरी येऊन गिफ्ट्स देतंय म्हटल्यावर खूष झाली ती...पण म्हणाली हा मात्र मला...आई, तू ह्यातल्या कोणालाही मत देऊ नकोस...!" पोटच्या पोरांवरील मोठ्या अभिमानाने बाई म्हणाल्या.
"पण हे सर्व मत मिळवण्यासाठी केलं जातंय एव्हढं त्यांना कळतंय म्हणजे काही फार लहान नाहीयेत तुमची मुलं..." मी लावलीच माझी रट.
"अहो...आपण हे असलं करून काय होतंय...ते कालचच तुम्हीं बघा....बाळ ठाकरे..." अनुभवी आजोबा मोठी मोठी नावं घेऊन बोलते झाले.
माझं रक्त घेऊन झालं होतं. बाईंनी माझ्या सुईच्या अग्राइतक्या छिद्रावर एक पांढरी टेप लावली आणि मी उठले.
"हे भेटवस्तू आपल्या मतदार संघात वाटणे हा एक गुन्हा आहे. तसाच त्या भेटवस्तू घेणे हा देखील गुन्हा ठरवला जायला हवा." मी शांतपणे म्हणाले.
बाई चमकल्या. त्यांची तरुण सहकारी मैत्रीण माझ्याकडे बघून हसली.
"अगदी बरोबर." माझ्या म्हणण्याला तिने पुष्टी जोडली.

तिथून बाहेर पडताना मला वाटले...
भारताला एका ऑपरेशन थेटरात बेडवर झोपवावे. एक पंप त्याच्या शरीराला लावला जावा. कन्याकुमारीच्या जागी लावला तरी चालेल. काश्मीर हे त्याचे डोके व कन्याकुमारी हे त्याचे पाय असे समजले तर त्याचा बेड त्याच्या डोक्यापाशी उंचावावा. आणि त्या पंपातून आजारी भारताच्या शरीरातील सर्व नासके अशुद्ध रक्त काढून टाकले जावे. अख्खाच्या अख्खा त्याला रिकामा करावा. आणि मग पुन्हां एकदा त्याच्या त्या शरीरात शुद्ध रक्त भरले जावे. गरजे इतकेच. आणि मगच त्याला पुन्हां बाहेरच्या मोकळ्या हवेत सोडावे.

मात्र हे असे शुद्ध रक्त मिळणार कोठे...हे मात्र मला नाही कळले.
तुमच्या आमच्या शरीरात आहे काय असे शुद्ध रक्त ?
देशाच्या रक्तवाहिन्यांतून धावू शकेल असे खेळते निरोगी रक्त ?

का त्यासाठी देखील शिवाजी जन्माला यायला हवाय ?