पास की नापास?

बत्तीस वर्षांपूर्वी एक प्रश्र्नपत्रिका लिहायला घेतली.
पेपर नेहमीच एकट्याने सोडवायचा असतो...
मदतीला कोणीच नसते..
म्हणून मी लिहायला सुरुवात केली.
एक एक प्रश्र्न सोडवला.
काही प्रश्र्न सोप्पे होते.
काही कुटील.
काही उत्तरे साफ चुकली.
काही अचूक लिहिली.
घड्याळ पुढे सरकत होतं.
वॉर्निंग बेल मला ऐकू नाही आली.

तुला आली का ऐकू?

पण मग आता घाईघाईत वर्ग सोडून गेलाच आहेस तर
जरा त्या वर बसलेल्या परीक्षकाला विचार...
माझे टक्के किती?
तू मला दिलेली आणि त्याने मला दिलेली टक्केवारी जुळते का?

आणि तुझे विचारलेस की जरा मला प्रामाणिकपणे सांग..
अगदी त्याने तुला नापास केले असेल तर तेही सांग...
कारण मगच मला कळेल की मी तुझा पेपर बरोबरच तपासला होता!

विरोधाभास....

कोरा कॅनव्हास.
कोरा कागद.
कोरा अल्बम.
रिकामी कढई.
रिकामं कपाट.
रिकामी कुंडी.
रिकामा पेला.
रिकामा पलंग.

रिकामं घर.
घरात भरून राहिलेला शिळा वास.

माझे रिकामे हात.
आणि भरून आलेलं माझं मन..

असा कसा हा...

झरा.
पळणारा.
धावणारा.
पसरणारा.
सरळ.
वेडावाकडा.
दगडावर आपटणारा.
लाल मातीत मिसळणारा.
सापाला घेऊन निसटणारा.
वाघाची तहान भागवणारा.
उंच झाडाला कवटाळणारा.
फुलावर हळुवार शिंतोडे उडवणारा.
उंचावरून कोसळणारा.

हसणारा.
खिदळणारा.
खवळणारा.
नाजूक नजाकतींचा.
निर्व्याज.
निष्पाप.

निसर्गाच्या रंगीबेरंगी दुनियेत
नेहेमी पांढरा शुभ्रच दिसणारा.

तुम्ही असा कधी माणूस बघितलाय?

वेचावे असे की त्यावर जगता यावे...

चिमणी दाणे टिपते तश्या...
मी तुझ्या आठवणी टिपाव्या.
आणि चिमणीला दाणे घालावे तश्या...
तू मला आठवणी द्याव्या.

हिरवे नृत्य

लाल सिग्नलला गाडी थांबवली आणि खिडकीतून बाहेर बघितलं तर गेला एक महिना गुलाबी दिसणारं पिंपळाचं झाड आता नाजूक पोपटी झालं होतं.
तेव्हढयात वाऱ्याची एक झुळूक आली आणि नेहेमीप्रमाणे पिंपळाने आपलं नृत्य सुरु केलं.
मला मात्र तिथे दिसू लागली मैदानात उभी असलेली छोटी छोटी मुलं. बाईंनी शिटी मारताच आपले चिमुकले हात हवेत उंचावून थरथरवायला सुरुवात करणारी चिमुकली मुलं.
दूरवरून बघितलं की त्या हातांची ती लयीतली थरथर मन मोहून टाकते.
मग कळला तो वारा आणि त्या पिंपळाचा सामुहिक नृत्याविष्कार.
पूर्णपणे एकमेकांच्या लयीला साथ देत.
त्याला दाद म्हणून मला तर हसू आलं.
खरं तर त्यांचा प्रेक्षकवर्ग अफाट होता.
पण वेळ कुणालाच नव्हता.
आपल्याला तर हिरवा सिग्नल जास्त मोहवून टाकतो; हिरवी पाने कमीच.

सन स्क्रीन लोशन, गोरे आणि आम्ही

एक गंमत!
दुबईतला निळाशार समुद्र, मी,माझा नवरा आणि आमची ७/८ वर्षांची लेक.
एक वाजला होता. दुपार कशी मस्त सुस्तावली होती.
आजुबाजूला वेगवेगळ्या आकाराचे, वयाचे आणि देशांचे पुरुष व बायका दुबईचं ऊन उघड्या अंगावर मोठ्या आनंदाने घेत होते.
मस्तपैकी डेक घेऊन त्यावर आपणही आपल्या भारतीय अंगभर पोशाखात पहुडावं असा माझा विचार तर समुद्रात बाबाबरोबर डुंबावं असा आमच्या लेकीचा विचार.
नवऱ्याने एक डेक सावलीत टाकला आणि मी त्यावर टॉवेल पसरून त्यावर मालकी हक्क प्रस्थापित केला. आता राहिलं होतं आमच्या तिघांच्या अंगाला सन स्क्रीन लोशन चोपडण! मी पोतडीतून बाटली काढली आणि लेकीच्या अंगाला चोपडली. नंतर नंबर नवऱ्याचा. त्याच्या हातापायाला क्रीम लावताना माझ्या लक्षात आलं कि कोणीतरी आपल्याकडे बघतंय. आता ह्या परक्या देशात मी नवऱ्याच्या अंगाला दिवसाढवळ्या हात लावतेय म्हणून एव्हढ कोण माझ्याकडे बघतंय असं वाटून मी वळून बघितलं. तर एक बिकिनी घातलेली गोरी गोरी बाई, ब्रिटीशच असावी, माझ्याकडे टक लावून बघत होती. मी हळूच ह्या दोघांना म्हटलं," अरे, हे आजूबाजूचे गोरे आपल्याला म्हणत असतील, कश्याला बोडक्याच लावताय ते सन स्क्रीन? आता कुठे आणखी काळे होणार आहात तुम्ही?!"
मी सांगते तुम्हांला, तिची बोलकी नजर काहीही न बोलता मला हेच सांगत होती हो!
मी आपलं हळूच हसून ट्यूब बंद केली आणि पोतडीत टाकून दिली!
काहीही न बोलता!!
आणि खो खो हसणाऱ्या माझ्या दोन काळ्या माणसांना सांगितलं," जा! किती डुंबायचं तितकं डुंबा!"

point of focus

हे असं माझ्याच आयुष्यात का होतं?

हा आपल्याला नेहमीच पडणारा प्रश्र्न आहे. हो ना?

ह्यात तुलना आहे. बरोबर?
म्हणजे तिच्या किंवा त्याच्या आयुष्यात नेहमी चांगलंच होतं आणि माझ्या आयुष्यात मात्र नेहमीच वाईट होतं. तिला पटकन बढती मिळते, त्याला नेहमीच सगळं विनाकष्ट मिळतं किंवा तिला ट्रेन मध्ये बसायला नेहमीच चांगली जागा मिळते. मग जर तुलना करायचीच आहे तर मग जशी आपण चांगल्या गोष्टींबद्दल करतो तशी वाईट गोष्टींबाबत का नाही कधी करत? म्हणजे जर डोळे उघडे ठेवून स्वतःच्या नशिबाची तुलना दुसऱ्या माणसांबरोबर करायला घेतली तर काय दिसतं?
कधी एखादी बाई भेटते जिचा नवरा वयाच्या तिसाव्या वर्षीच अपघातात गेलेला असतो, नंतर कष्टांनी वाढवलेल्या दोन तरुण मुलांनी आत्महत्या केलेली असते आणि आता वयाच्या त्रेपन्नाव्या वर्षी तिला तिसऱ्या श्रेणीचा कर्करोग झालेला असतो. कधी कोणी भेटतं; जिला वयाच्या पाचव्या वर्षीच आई सोडून गेलेली असते. एखादं छोटंसं दोन वर्षाचं गोंडस बाळ भेटतं जे अंगावर जागोजागी लावलेल्या ट्यूब सहित; झालेल्या असाध्य रोगाबरोबर झगडत असतं.
हे सगळं; आपला तुलना करायचा स्वभाव कायम ठेवून फक्त point of focus बदलून बघितलं; कि मग सुरुवातीला पडलेला तो प्रश्र्न आपली शब्द रचना थोडी बदलतो...

हे असं ह्यांच्याच आयुष्यात का होतं?