गांधारी

समुद्रामध्ये लांबसडक अवाढव्य आकाराच्या पायपातून गलिच्छ हिरवंपिवळं पाणी भसाभसा बाहेर पडावं तसा हिरवा सिग्नल लागताच रंगीबेरंगी गाड्या बदबदत धावू लागल्या. माझी गाडी उजव्या हाताला वळली तेव्हा रस्त्याच्या कडेला असंख्य हिरवे अवयव पडले होते. त्यांचा एक वेडावाकडा डोंगरच तयार झाला होता. बाजूला उभी असलेल्या गाडीत ते तुटकेफुटके अवयव भरले जात होते. गाडी भरली की तिथून निघणार होती आणि मग कुठेतरी मुंबईच्या बाहेर ती रिकामी केली जाणार होती. पदपथावर तुटकंमुटकं झाड मान खाली घालून उभं होतं तेव्हा ते जखमी आणि हताश दिसत होतं. त्याच्या खांद्यावरून, मांडीतून जर रक्त वाहू लागलं असतं तर मुंबईला २००७ च्या प्रलयाचीच आठवण झाली असती. मात्र रक्ताळलेला प्रलय.

रस्त्यावर सगळेच गांधारी असतात. इच्छा असती तर जग दिसू शकतं, परिस्थिती बदलता येते. मात्र गांधारीची इच्छा तशी कधीच नव्हती. आंधळा नवरा माथी मारला म्हणून मातापित्याला शिक्षा. तसे हे आमचे मुंबईकर. इच्छा असती तर उघड्या डोळ्यांनी बघता आले असते. पण पट्टीच बांधली की बरं असतं. एका प्रवाहात वहात जाता येतं. आंधळेपणाची जमेची बाजू.

तर गांधाऱ्या पळून गेल्या.

जेव्हा पहाट झाली तेव्हा त्या झाडाला कुठे माहित होतं…डोक्याची, हातांची ही शेवटची पहाट. वहाणाऱ्या वाऱ्याबरोबर शेवटचा खेळ. ते अखेरचे डोलणे, ते शेवटचे धुसमुसणे. चिवचिव करीत चिमण्या उडून गेल्या तेव्हा काय त्यांना माहित होते….सूर्य मावळेल...आपण परतू, त्यावेळी आपले घरटे तर सोडाच पण आपल्या पायाखालचे सर्वच नष्ट झाले असेल ?

ह्या सगळ्यात एक बरं आहे म्हणायचं. झाडाला पुन्हा अवयव फुटतील. पाय शाबूत तर बाकी सगळे पुन्हा त्याच्या धडातून बाहेर पडू लागतील.

इतके भाग्य मोनिका मोरेचे कुठले ?

जन्म माणसाचा.
नियतीने हात कापले तरी मानवजातीला त्याच्या धडावर पुन्हा काही हातपाय उगवीत नाहीत !

आता त्या नशिबाला कोण काय करणार ?

अख्खी मानवजात गांधारी.

माझा सोनचाफा...

परवा खारमधील एका रस्त्यावरून जात होते. अर्थात माझ्या आयुष्याप्रमाणेच माझ्या चारचाकीची चालक देखील मीच. त्यामुळे आजूबाजूचे फार काही न्याहाळता येत नाही. मात्र अशा काही गोष्टी असतात ज्या आपल्या नजरेत येतातच. असंख्य तारकांनी भरलेल्या आकाशाकडे जेव्हा आपण बघतो, त्यावेळी नाही का त्या गर्दीत देखील एखादा तारा 'मी मी ' करीत आपले बोट उंचावीत असतोच. तसाच तो वृक्ष होता. टपोऱ्या फिकट जांभळ्या फुलांनी बहरलेला. त्याचं नाव ? कोण जाणे. ह्या विषयावरचे माझे ज्ञान अगाधच. जसे माझे नाव त्याला माहित नव्हते तसेच त्याचे नाव मला माहित नव्हते. मुंबईतील रस्ते आपल्याला त्यांच्या अंगावर एकही क्षण थांबू देत नाहीत. त्यामुळे मीही क्षणात तिथून हाकलले गेले. मात्र त्याने काहीच बिघडले नाही. कारण काही फुटांच्या अंतरावर त्या वृक्षाचे बंधुराज त्याच रंगाचे लोंबते अलंकार घालून मिरवत उभे होते. भारीच. सुंदर.

काल मी त्याच रस्त्यावरून घराच्या दिशने परतत होते. तर पुन्हा डाव्या हाताला ह्याचा तिसरा बंधू ! आणि ह्याचे काही वेगळेच प्रताप. अंगावर फिकट जांभळे अलंकार होतेच. मात्र घे बाबा, तू नको नाराज होऊस असे म्हणून त्याने पदपथावर अक्षरश: जांभळा गालिचा पसरला होता ! अतिशय सुंदर ! म्हणजे मी जर 'बंपर टू बंपर' गाडी चालवत नसते तर खरं तर गाडी आहे तशीच सोडून खाली उतरायला हवं होतं ! अंगावर फुलं झेलायला ! पण मग मी उभी कुठे राहिले असते ? कारण एका इंचाची देखील जागा त्या वृक्षाने मोकळी सोडली नव्हती ! आणि मी थोडीच त्या नाजूक फुलांवर पाय देऊन उभी राहू शकले असते ?!
अशक्य !

मला माझ्या पेणमधील अंगणातील सोनचाफ्याची आठवण झाली.
सरळसोट आकाशाकडे माझा सोनचाफा मान उंचावत निघून गेला आहे. गेली पाच वर्ष. त्या हिरव्या झाडावर मात्र एकही चाफा उगवला नाही. आजतागायत.
खाली पसरलेली लाल माती, वरून पडणाऱ्या सुगंधी वर्षावाची वाट पहात राहिली.
तिच्या बरोबर मीही.
माझ्या ह्या झाडाने फुलं दिली नाहीत…
पण मी कधी म्हटलं की, माझ्या अंगणात फक्त दात्याला स्थान आहे ?
बऱ्याचदा मी त्याला मिठी मारते…त्याच्या जवळ गेलं की मला वाटतेच त्याला मिठी मारावीशी.
कोण जाणे का मला दु:खाची साद ऐकू येते.
मध्यंतरी धुंवाधार पावसाच्या वेड्यावाकड्या झपाट्यात, माझा रोज नाजूक फुलणारा पारिजात उन्मळून पडला.
त्याच्या शेजारीच हा सोनचाफा.

त्या पावसाचा मारा ह्याने सोसला.

सोसतो.

तो आयुष्यातून उन्मळत नाही.

मीही.

पंख, पक्षी, झाड वगैरे

जीवाला जन्म दिल्यावर नाळ कापली जाते...
आधार देण्याची जबाबदारी मातेवर रहाते.
वात्सल्य, प्रेम, ममता वगैरे.
आणि एक दिवस त्याच्या पंखामध्ये बळ येतं.
आईने अजून धरून ठेवलेली नाळ बाळ कापून टाकतं.
बाळाच्या नजरेसमोर आकाश अथांग असतं.
आणि त्यावेळी…
आईला आधार देणारं कोणीच नसतं...
ते कोसळलेलं झाड आडवं वाटेवर पडून रहातं…
बाळ बुंधा ओलांडून पुढे निघून गेलेलं असतं.
बुंधा…
जळणाला सारण

TP :)

आपण काही लिखाण करावयास घेतले, वा एखादे चित्र काढावयास घेतले त्या वेळी असलेली आपली भावस्थिती त्या आविष्कारात उतरते. ह्यात मी काही नवीन सांगितले नाही वा तसा आवही आणत नाही. परंतु मी गेले काही महिने कार्यालयात वेळ असला तर काही रेखाटने केली होती. संगणकावर. त्यांना त्या वेळी सुचेल ते फारसा विचार न करता व त्यावर वेळ न दवडता काही नावही दिले होते. आता ती सर्व रेखाटने एकत्र केली असता मला जाणवले की आपण हे त्या वेळी असेच का केले आणि त्याला असेच नाव का दिले. आता ह्या सर्व उद्योगाची माझ्या संगणकावर बरीच मोठी मालिका तयार झाली आहे. त्यातला समान धागा एकच. ही सर्व मालिका 'अ' ह्या अक्षरावर बेतलेली आहेत. माझ्या नावाचे पहिले अक्षर. हेच अक्षर का ह्यामागे बाकी असा काही फारसा अर्थ नाही किंवा कारण देखील नाही.
आज त्यातील काही निवडून, जी मला बरी वाटतात अशी, इथे टाकते आहे. (बहुतेक तुम्ही म्हणत असाल आता ह्या बाईकडे लिहिण्यासारखे काही उरलेले दिसत नाही ! :) तसं म्हणा हवं तर… ) 

B R O K E N

D E T A C H M E N T

F R E E D O M

H A N G I N G