मिले सूर मेरा तुम्हारा...

रोज सकाळी दहा वाजता. म्हणजे दिवाळी, गणपती, नाताळ आणि इतर बारीकसारीक सुट्ट्या सोडल्या तर रोज सकाळी दहा वाजता ते वाजायचं. प्रथम प्रार्थना. अंतरमम विकसित करी हे करुणाकरा...आणि सर्वात शेवटी जन गण मन. लाऊडस्पीकरवर गायनाचे जोगळेकर मास्तर आणि त्यांची आवाज बरा असलेली टोळी. मास्तर पेटी वाजवत गायचे. त्यांच्या सुरात सूर मिळवून त्यांच्याबरोबरची मुलंमुली. साथीला वर्गात आम्हीं सर्व.

लांब गडद निळा स्कर्ट, पांढराशुभ्र ब्लाऊज, कपाळावर लाल टिकली. मुली. नाकावर शक्तिशाली चष्मा, लाल रिबिनीत गुंडाळून आवरलेल्या दोन घट्ट वेण्या. ही माझी त्या गणवेषात भर.

बरोबर बारा वर्षे. बरोबर बारा वर्षे आम्हीं जन गण मन न चुकता...अर्थात ह्यात चुकण्याचा प्रश्र्नच कुठे आला...पण तरीही...नेमाने राष्ट्रगीत म्हणत होतो. अजिबात न हलता. श्वास घ्यायला जितकं हलवावं लागतं तितकंच पोट हलवायचं. बाकी चुळबुळ काही नाही. 'जयहिंद' म्हणून कडक हाताचा छातीशी सलाम ठोकायचा आणि मग बस्तान मांडायचं. रोज पाच इंग्रजी शब्द पाठ केले तर अगणित इंग्रजी शब्द पाठ होतील आणि माझी भाषा सुधारेल असं बाबा म्हणायचे. मग त्या गणितानुसार जर इतकी वर्ष हे गीत म्हटलं असेल तर ते किती तोंडपाठ झालं असेल? हो कि नाही? झालं असेल कि नाही? आहेच मुळी तोंडपाठ! शंका का आलीय?

आली ना, शंकाच आली! परवा काय होतं? काय होतं आपलं परवा? बरोबर! प्रजासत्ताक दिन! मग? मग काय? आमच्या पीव्हीआरला गेलो होतो आम्हीं. मैत्रिणी मैत्रिणी. चित्रपट बघायला. ते काय ट्रेलरबिरलं झालं. आणि मग पडद्यावर सूचना झळकली. आम्हीं हातातलं सामानबिमान झटकून तत्परतेने उभ्या राहिलो. राष्ट्रगीत सुरु झालं. ताठ मान सरळ नजर. स्तब्ध. कुठेही हे गीत लागलं की आपोआप मनातील रेकोर्ड चालू होते. तशी परवाही चालू झाली. जन गण मन अधिनायक जय हे...आता इथे काही जोगळेकर मास्तर त्यांच्या बालचमू बरोबर हजर नव्हते. एक सुरेल आवाजाची झाक असलेल्या बाई, गात होत्या. संथसंथ संगीतासमवेत. आमच्या मास्तरांची नुसती पेटी असायची, इथे मात्र अगदी साग्रसंगीत. परंतु, गडबड! इतक्या सगळ्या संगीतात बाई एकदा वेगळा शब्द उच्चारल्या. म्हणजे आम्ही जे शाळेत म्हणत होतो त्यापेक्षा थोडा वेगळा...अर्थ तोच पण शब्द वेगळा. मी मनात म्हणतेय एक शब्द आणि बाई बोलतायत वेगळं! मास्तरांनी आम्हांला काही वेगळं सांगितलेलं होतं! आणि ह्या बाई काही वेगळं!

आता काय माझ्याच देशाचं राष्ट्रगीत मी गुगल काकांना विचारू?!

(विचारलं मी गुगल काकांना! स्वस्थ बसवेना. त्यांनी सांगितलं, भारतात जितक्या भाषा आहेत तितक्या भाषांमध्ये आपले राष्ट्रगीत म्हटले जाते. त्यामुळे वरवर बघता जरी ते एकच वाटले तरीही एखाददुसऱ्या ठिकाणी उच्चार वेगळे आहेत.)

बाई कोणी वेगळ्या भाषेच्या होत्या बहुतेक! त्यामुळे त्यांचं माझं 'मिले सूर मेरा तुम्हांरा'...नाही झालं!
बस्स इतकंच!

मराठी बोल-
जनगणमनअधिनायक जय हे भारतभाग्यविधाता ।
पंजाब सिंध गुजरात मराठा द्राविड उत्कल वंग ।
विंध्य हिमाचल यमुना गंगा उच्छल जलधितरंग ।
तव शुभनामे जागे, तव शुभ आशिष मागे ।
गाहे तव जयगाथा ॥
जनगणमंगलदायक जय हे भारतभाग्यविधाता ।
जय हे, जय हे, जय हे ।
जय जय जय जय हे !